W VII w. Arabowie przyjęli nową religię ogłoszoną przez Mahometa, a następnie stworzyli imperium obejmujące Bliski Wschód, północną Afrykę i Półwysep Pirenejski.
622 – początek ery muzułmańskiej (hidżra – ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny z powodu wrogości bogatszych mieszkańców do nowej religii)
Podboje arabskie
– w ciągu 9 lat podbój Półwyspu Arabskiego przez Mahometa (państwo teokratyczne)
– kontynuacja podbojów sąsiednich krajów przez kalifów (następców Mahometa)
– do VII w. zajęcie Persję, Syrię, Palestynę, Egipt i całą północną Afrykę
– VIII w. – rozpoczęcie podbojów Europy (zajęcie Półwyspu Pirenejskiego)
Reakcja Europejczyków:
– próba odzyskania Ziemi Świętej – wyprawy krzyżowe 1095-1291
– rekonkwista (1492 wyparcie Maurów z Hiszpanii)
Podstawowe zasady i symbole islamu
Zasady islamu
– monoteizm (Bóg – Allah),
– prorok – Muhammad (Mahomet; w islamie prorokami są też Abraham, Mojżesz i Jezus),
– święta księga – Koran,
– konieczność całkowitego poddania się (arab. ‘islam’) woli Allaha,
– wiara w Sąd Ostateczny (śmierć w obronie islamu daje gwarancję zbawienia),
– zachowywanie tzw. pięciu filarów islamu:
1) publiczne wyznanie wiary
2) modlitwa (pięć razy dziennie, w stronę Mekki; w piątek uroczysta w meczecie)
3) post (w miesiącu księżycowym ramadan, codziennie od wschodu do zachodu słońca)
4) jałmużna (1/40 dochodu na pomoc ubogim)
5) pielgrzymka do Mekki (przynajmniej raz w życiu)
Prawo muzułmańskie regulujące zasady życia codziennego to szariat.
Symbole islamu
– szahada – wykaligrafowany po arabsku tekst islamskiego wyznania wiary,
– półksiężyc – zdobi meczety (domy modlitwy),
– tradycyjny kolor islamu – zieleń (barwa „sztandaru Proroka”).
Charakterystyczne elementy meczetu:
– minaret – wąska wieża, z której muezzin wzywa do modlitwy,
– ozdobna wnęka wskazująca kierunek modlitwy (w stronę Mekki),
– ozdoby – kaligrafowane wersety Koranu i wzory geometryczne (tzw. arabeski); zakaz przedstawiania wizerunków ludzi i zwierząt.
Rola Arabów w przekazywaniu dorobku kulturowego pomiędzy Wschodem a Zachodem
Arabowie stworzyli rozległe państwo teokratyczne rządzone przez dynastie kalifów (najpierw Omajjadów ze stolicą w Damaszku, od VIII w. Abbasydów ze stolicą w Bagdadzie):
– rozwój nauki (matematyka, astronomia, medycyna) – „Dom Mądrości” w Bagdadzie
– rozwój literatury („Księga tysiąca i jednej nocy”)
– tłumaczenia starożytnych dzieł (Platon, Arystoteles, Ptolemeusz, Hipokrates, Galen)
– rozwój handlu – specjalizacje miast (np. Bagdad – tkaniny, Damaszek – broń)
– nowe szlaki handlowe z udogodnieniami dla karawan – rozwój geografii
– upowszechnienie osiągnięć innych kultur (np. z Indii – cyfry zwane dziś arabskimi)
Tłumaczenia starożytnych dzieł przez Arabów umożliwiły ich dotrwanie do naszych czasów.
Osiągnięcia przyjęte w Europie: medycyna Awicenny, komentarze Awerroesa do Arystotelesa.
[podstawa programowa gimnazjum: 8.1, 8.2, 8.3]