Pierwsze cywilizacje powstawały w tzw. Żyznym Półksiężycu, w dolinach wielkich rzek. Natura miała wpływ nie tylko na życie ludzi, ale i na sposób kształtowania się państw.
Mezopotamia
– coroczne gwałtowne wylewy Tygrysu i Eufratu – konieczny system kanałów
– zagrożenie głodem (powódź, susza, wojna) – konieczne wielkie spichlerze
– brak kamienia – konieczny inny budulec (wynalazek cegieł suszonych na słońcu)
– brak surowców – konieczny rozwój handlu z sąsiednimi krajami
Egipt
– coroczne wylewy Nilu – konieczny system kanałów i przenoszenia wody wyżej
– niewielkie żyzne obszary (delta Nilu – Dolny Egipt oraz wąska dolina – Górny Egipt)
– Nil głównym szlakiem transportowym z południa (góry, kamieniołomy) na północ
Z tych powodów grecki historyk Herodot nazwał Egipt „darem Nilu”.
Najstarsze odkryte miasta: Çatal Höjük (czyt. ‘czatal hijik’, obecnie Turcja) i Jerycho (obecnie Izrael).
[podstawa programowa gimnazjum: 1.2.]