Absolutyzm oświecony to forma ustroju, w którym monarcha zachowuje władzę absolutną, ale wprowadza reformy oświeceniowe uważając się za sługę państwa.
Rosja
– władca: car Piotr Wielki (dynastia Romanowych)
– reformy ustrojowe: centralizacja władzy (Senat Rządzący), nowy podział administracyjny na gubernie, próba kodyfikacji pracy
– reformy społeczne: narzucenie zachodnich obyczajów (strój, zakaz noszenia bród), kalendarz juliański, korekta alfabetu (grażdanka)
– reformy gospodarcze: rozwój floty (Akademia Morska w Petersburgu), manufaktury
– reformy militarne: dożywotni pobór do armii, szkoły kadetów, rozbudowa artylerii, budowa floty
– reformy religijne: ograniczenie władzy patriarchy (na czele Cerkwi – Święty Synod podległy carowi)
Prusy
– władca: król Fryderyk II Wielki (dynastia Hohenzollernów)
– reformy ustrojowe: usprawnienie sądów, zniesienie tortur, ograniczenie cenzury
– reformy społeczne: mniejsze poddaństwo chłopów, przymus szkolny, nowy typ szkoły – szkoła realna
– reformy gospodarcze: wysokie cła ochronne
– reformy militarne: obowiązkowy pobór do armii, zwiększenie wydatków państwa na armię (2/3 budżetu państwa!)
– reformy religijne: tolerancja religijna (napływ grup prześladowanych w innych krajach)
Austria
– władcy: cesarzowa Maria Teresa, cesarz Józef II (dynastia Habsburgów)
– reformy ustrojowe: centralizacja władzy (Rada Państwa), kodyfikacja prawa, zniesienie tortur
– reformy społeczne: wolność osobista chłopów, założenie 500 szkół ludowych (z majątku zlikwidowanego zakonu jezuitów)
– reformy gospodarcze: zniesienie ceł wewnętrznych (ułatwienie handlu wewnątrz kraju)
– reformy militarne: rozbudowa armii – pobór chłopów, utworzenie akademii wojskowych
– reformy religijne: ingerencja państwa w sprawy kościelne (tzw. józefinizm), kasata klasztorów i przejmowanie ich majątków