Narodowy socjalizm (nazizm) i faszyzm to NIE to samo! Utożsamienie nazizmu z faszyzmem to efekt propagandy radzieckiej z lat II wojny światowej.
(zob. notatkę nt. narodowego socjalizmu (nazizmu) i faszyzmu)
Podobieństwa:
– geneza powstania ruchu i uzyskania poparcia w społeczeństwie (niezadowolenie ze skutków I wojny światowej, duża liczba weteranów wojny bez zajęcia, kryzys gospodarczy)
– wykorzystanie kryzysu państwa do przejęcia władzy
– kult państwa, dążenie do kontroli i organizacji przez państwo całej aktywności obywateli
– militaryzm – rozbudowa armii, paramilitarna organizacja partii rządzącej i państwa
– nacjonalizm – przekonanie o nadrzędnym interesie własnego narodu nad innymi
– krytyka demokracji parlamentarnej, liberalizmu i komunizmu
Różnice:
– naziści przejęli władzę w demokratyczny sposób, zaś faszyści wymusili powierzenie Mussoliniemu funkcji premiera „marszem na Rzym”
– w narodowym socjalizmie rasizm był jednym z gł. elementów ideologii, zaś w faszyzmie elementy rasistowskie pojawiły się później i nie należały do podstaw ideologii
– naziści dążyli do panowania Niemiec nad Europą w celu uzyskania przestrzeni życiowej na wschodzie, zaś faszyści dążyli do rozszerzenia imperium kolonialnego poza Europą
– Hitler krytykował chrześcijaństwo i zapowiadał walkę z nim po zniszczeniu Żydów i bolszewizmu, zaś Mussolini dążył do porozumienia z Kościołem katolickim
– inne państwa nie zareagowały po zajęciu przez Niemcy Austrii i Czechosłowacji, zaś Włochy po agresji na Abisynię były izolowane na arenie międzynarodowej
Hitler wzorował się na Mussolinim, ale stworzył własną ideologię i silniejsze mocarstwo.
- [podstawa programowa szkoły ponadgimnazjalnej – 3.2, 3.3]
- [podstawa programowa ośmioklasowej szkoły podstawowej – XXVII.3]