Kategoria: Współczesność

Lata 70. XX wieku – wiele osób do dziś wspomina dobre zaopatrzenie sklepów, a zbudowane wtedy osiedla stoją do dziś. Niestety, było to okupione szkodliwymi na dłuższą metę decyzjami gospodarczymi.

W grudniu 1970 r. na Wybrzeżu doszło do protestów przeciw pogarszającym się warunkom życia w PRL. Użycie wojska spowodowało ofiary śmiertelne. W propagandzie komunistycznej nazwano to „wydarzeniami grudniowymi”.

Jednym z najbardziej skonfliktowanych obszarów świata jest Bliski Wschód. Po II wojnie światowej rozgorzał tam krwawy, toczący się dziesiątki lat spór między Arabami i Żydami. Zaangażował on także społeczność międzynarodową.

W końcu lat 80. XX w. bankructwo komunistycznej gospodarki było bardzo widoczne. Próby reform tylko pogłębiały kryzys. Rządzący wysunęli pomysł podzielenia się władzą z „Solidarnością” przy „Okrągłym stole”.

„Karnawał Solidarności” trwał kilkanaście miesięcy. 13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Działacze „Solidarności” zostali uwięzieni, a na ulicach pojawiły się czołgi i patrole wojskowe.

W wyniku „Sierpnia 1980” władze PRL zgodziły się na rejestrację NSZZ „Solidarność”. Powstał niezależny od państwa ruch społeczny obejmujący 1/3 ludności kraju z różnych grup społecznych i światopoglądowych.

Lata 1947-1956 to dla Polski okres odbudowy kraju po wojnie, ale i terroru państwowego oraz intensywnych zmian mających upodobnić Polskę do ZSRR pod rządami Stalina.

Porażka reform ostatniego przywódcy ZSRR Michaiła Gorbaczowa, osłabienie władz w Moskwie i obalenie komunizmu w krajach bloku wschodniego umożliwiły uzyskanie niepodległości przez republiki tworzące ZSRR.

W drugiej połowie 1989 roku powstały niekomunistyczne rządy w Polsce i Czechosłowacji, runął Mur Berliński, a w Rumunii rozstrzelano komunistycznego dyktatora. Niedługo rozpadł się ZSRR i cały blok wschodni.

Pozostawienie Polski w strefie wpływów ZSRR umożliwiło utworzenie komunistycznych władz podległych Stalinowi. Ich istnienie zależało jednak od stłumienia opozycji, politycznej i zbrojnej. Zrobiono to w sposób zdecydowany i brutalny.

Zimna wojna to trwający ponad 40 lat konflikt supermocarstw (USA i ZSRR), bez otwartej walki zbrojnej między nimi. Była skutkiem rozpadu koalicji antyhitlerowskiej i podziału świata „żelazną kurtyną”.

Rozpad koalicji antyhitlerowskiej spowodował podział świata na dwa wrogie bloki polityczno-militarne: NATO i Układ Warszawski (tzw. podział dwubiegunowy). Na ich czele stały dwa supermocarstwa: USA i ZSRR.

Dekolonizacja to proces uzyskiwania niepodległości przez dawne kolonie. Dekolonizacja Ameryki Południowej nastąpiła w XIX w. Dekolonizacja Azji i Afryki nastąpiła po II wojnie światowej.

Do stłumienia studenckich protestów w 1968 roku władze komunistyczne wykorzystały hasła antysemickie i antyinteligenckie. Kampania propagandowa zaowocowała masową emigracją polskich Żydów.

W latach 1944-1989 państwa Europy środkowo-wschodniej znajdowały się w strefie wpływów ZSRR. Ustrój, polityka zagraniczna, gospodarka i życie społeczne były mniej lub bardziej upodobnione do ZSRR i uzależnione od niego.

Po II wojnie światowej Niemcy zostały podzielone na strefy okupacyjne, a później na dwa osobne państwa: zachodnią RFN i wschodnią NRD. Symbolem podziału Niemiec i Europy stał się Mur Berliński.

Odcięcie się KPZR od części zbrodni Stalina rozpoczęło okres destalinizacji w bloku wschodnim. W Polsce przywódcą PZPR został Władysław Gomułka. Efektem była tzw. odwilż – przejściowe złagodzenie postępowania władz komunistycznych.

II wojna światowa była jednym z najbardziej traumatycznych wydarzeń w dziejach świata. Wiele skutków (zmiany granic i stosunków narodowościowych, różnice w tempie i sposobie odbudowy zniszczeń) trwa do dziś.

Od początku wojny Polacy przebywający poza Polską (ewakuowani z kraju lub uwolnieni z obozów) szukali możliwości dalszej walki. Polskie jednostki walczyły na wszystkich frontach Europy i Bliskiego Wschodu.

Polskie państwo podziemne to światowy fenomen. Był to nie tylko „ruch oporu”, ale tajna struktura podległa rządowi emigracyjnemu i obejmująca różne dziedziny życia: szkolnictwo, kulturę, sądownictwo oraz konspiracyjną armię.

Okupacja Kresów przez ZSRR, a później przez Niemcy rozbudziła nastroje nacjonalistyczne wśród Ukraińców. Doprowadziło to do masowych mordów na Polakach, znanych jako „rzeź wołyńska” i „czystka etniczna w Małopolsce Wschodniej”.

Sprawa polska, z racji położenia Polski i jej najwcześniejszego rozpoczęcia walki z Niemcami, była istotną kwestią dla koalicji antyhitlerowskiej. Zarazem – mocarstwa wykorzystywały ją bardzo instrumentalnie.

Po agresji ZSRR na Polskę 17 IX 1939 polskie władze opuściły kraj. Dzięki przepisom konstytucji kwietniowej możliwe było wyznaczenie następcy prezydenta RP, a tym samym kontynuowanie działalności rządu na emigracji.

Napaść Niemiec na ZSRR zmieniła sytuację polityczną. Powstała koalicja antyhitlerowska z „Wielką Trójką” (przywódcami USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR) na czele. Skutkiem była klęska Trzeciej Rzeszy, a później Japonii.

W pierwszej fazie (1939-1942) wojny Niemcy podporządkowali sobie większość Europy. Zaatakowali też Związek Radziecki, swojego dotychczasowego sojusznika, co spowodowało przełom w wojnie i powstrzymanie zwycięstw III Rzeszy.

W wyniku kampanii wrześniowej prawie połowa terytorium II Rzeczypospolitej znalazła się pod okupacją niemiecką. Część wcielono do Rzeszy, a z reszty utworzono Generalne Gubernatorstwo przewidziane do intensywnej eksploatacji.

1 sierpnia 1944 roku Armia Krajowa rozpoczęła w stolicy trwające 63 dni walki z Niemcami. Niemcy zwyciężyli; miasto zostało w większości zniszczone, a ludność zabita lub wysiedlona.

Po 17 IX 1939 połowa terytorium II Rzeczypospolitej znalazła się pod okupacją ZSRR. Setki tysięcy Polaków zesłano w głąb ZSRR, a jeńcy wojenni zostali zamordowani w tzw. zbrodni katyńskiej.

Holokaust (Zagłada) to niemieckie ludobójstwo Żydów w czasie II wojny światowej. Jego efektem była śmierć około 6 milionów osób i zniszczenie 1000-letniej żydowskiej kultury w Europie środkowo-wschodniej.

1 września 1939 r. Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. Do ataku przyłączył się ZSRR. Wielka Brytania i Francja nie udzieliły Polsce obiecanej pomocy.