Życie polityczne po powstaniu styczniowym

Mimo zaprzestania przygotowań do walki zbrojnej w Polsce końca XIX w. rozwijało się życie polityczne. W zorganizowane ugrupowania przekształciły się trzy ruchy: socjalistyczny, narodowy i ludowy.

Wojny polsko-szwedzkie w XVII wieku

Tłem konfliktu polsko-szwedzkiego było dążenie Szwecji do dominacji nad Bałtykiem i pretensje Wazów do korony szwedzkiej. Wojny te wyniszczyły Rzeczpospolitą; „potop” bywa porównywany w skutkach do II wojny światowej.

Barok

Po okresie renesansu w kulturze europejskiej nastał barok.  Dominował on w sztuce od końca XVI wieku do początków wieku XVIII. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od portugalskiego słowa oznaczającego niekształtną perłę.

Królestwo Polskie (1815-1830)

Kongres wiedeński na nowo podzielił ziemie polskie. Zlikwidowano Księstwo Warszawskie, zamiast niego powstało Królestwo Polskie w unii personalnej z Rosją. Pierwsze lata istnienia „Kongresówki” przyniosły rozwój gospodarki i kultury.

Polacy pod zaborami

Rozbiory spowodowały, że Polacy znaleźli się w granicach trzech państw różniących się prawem, językiem, zwyczajami i gospodarką. Kongres wiedeński zmienił granice zaborów, ale utrwalił ten podział na ponad sto lat.

Kongres wiedeński (1814-1815)

Przedstawiciele państw europejskich spotkali się w Wiedniu, aby uporządkować Europę po rewolucji francuskiej i wojnach napoleońskich. Decyzje „tańczącego kongresu” były doniosłe także dla Polski.

Wojny polsko-tureckie w XVII wieku

W XVII wieku Rzeczpospolita bywała nazywana „przedmurzem chrześcijaństwa” z racji graniczenia z islamskim imperium Osmanów. Napór turecki zagrażał nie tylko Polsce, ale całej Europie.

Wojna secesyjna (1861-1865)

Na tle sporu o uprawnienia władz stanowych i federalnych do rozstrzygania kwestii niewolnictwa w USA wybuchła wojna domowa między stanami południowymi i północnymi.

Zjednoczenie Włoch i Niemiec

W drugiej połowie XIX wieku powstały zjednoczone państwa niemieckie i włoskie. Oba kraje były podzielone od kilkuset lat, w obu ambicje narodowe rozbudziła Wiosna Ludów.

Powstanie listopadowe (1830-1831)

Próby ograniczania autonomii Królestwa Polskiego przez Rosjan spotkały się z oporem. Noc Listopadowa stała się symbolem walki o wolność. Początkowe sukcesy zostały jednak zaprzepaszczone przez generałów i polityków.

Powstanie styczniowe (1863-1864)

Powstanie styczniowe było ostatnim w XIX wieku zrywem zbrojnym w zaborze rosyjskim. Jego klęska sprawiła, że romantyczne wizje walki o wolność ustąpiły miejsca ideom pozytywistycznym.

Wojny polsko-rosyjskie w XVII wieku

Pierwszym etapem konfliktu polsko-rosyjskiego w XVII wieku były dymitriady, polskie interwencje zbrojne w Rosji ogarniętej chaosem po śmierci Iwana IV Groźnego. Drugim etapem była wojna o Ukrainę, zakończona jej podziałem.

Świat na przełomie wieków

Zmiany polityczne i gospodarcze, które nastąpiły w XIX wieku wpłynęły życie społeczne i kulturalne. „Świat przyspieszył”, pojawiła się kultura masowa, życie publiczne zaczęło się demokratyzować.

Ekspansja kolonialna XIX wieku

W XIX wieku rozpoczęła się kolejna rywalizacja mocarstw o tereny zamorskie, w wyniku której powstały imperia kolonialne Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec. Swoje wpływy rozszerzyło też kilka innych państw.

Skutki rewolucji przemysłowej

Rewolucja przemysłowa XIX wieku miała doniosłe skutki społeczne, gospodarcze i kulturowe, a także ekologiczne. Industrializacja (uprzemysłowienie), urbanizacja (tworzenie i rozwój miast), oraz upowszechnienie odkryć i wynalazków po prostu zmieniły świat.

Złoty wiek Polski

W XVI wieku, za panowania ostatnich Jagiellonów, Polska stała się jednym z największych państw europejskich. W polityce zagranicznej, kulturze i gospodarce nastąpił nasz „złoty wiek”.

Skutki wojen Rzeczypospolitej w XVII wieku

Mimo kilku spektakularnych zwycięstw wojny XVII wieku miały dla Rzeczypospolitej katastrofalne skutki polityczne i społeczno-gospodarcze. W dalszej perspektywie wywołały kryzys zakończony w XVIII wieku rozbiorami.

Wiek pary i elektryczności

Kontynuacją przemian drugiej połowy XVIII wieku była rewolucja przemysłowa i techniczna. Z tego powodu XIX wiek bywa nazywany „wiekiem pary i elektryczności” lub „wiekiem odkryć i wynalazków”.

Ateny i Sparta

Środowisko geograficzne sprawiło, że Hellenowie (starożytni Grecy) nie utworzyli jednego państwa, za to skolonizowali basen Morza Śródziemnego. Wśród greckich państw-miast największe znaczenie miały Ateny i Sparta.

Okres napoleoński

Hegemonia Napoleona w Europie trwała zaledwie kilkanaście lat, a jednak spowodowała na kontynencie trwałe zmiany – zarówno w sferze polityki, jak i życia społecznego i kulturalnego.

Oświecenie w Rzeczypospolitej

Polskie oświecenie zaczęło się rozwijać z opóźnieniem, od lat 40. XVIII wieku. Największy rozkwit przypadał na lata panowania, nieudolnego skądinąd, króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (tzw. oświecenie stanisławowskie).

Sobór trydencki

W odpowiedzi na sukcesy Reformacji papież Paweł III zwołał do Trydentu (pn. Włochy) sobór, czyli uroczyste zgromadzenie dostojników Kościoła pod przewodnictwem papieża. Sobór obradował w latach 1545-1563.

Reformacja

31 października 1517 r. w Wittenberdze ks. dr Marcin Luter ogłosił 95 tez na temat odpustów. Rozpoczęło to ruch odnowy Kościoła zachodniego, w wyniku którego powstały niezależne od papieża kościoły ewangelickie (protestanckie).

Monarchia parlamentarna

Monarchia parlamentarna to ustrój, w którym władza jest podzielona między władcę i parlament (przy czym rzeczywista rola parlamentu jest większa). Przykładem monarchii parlamentarnej w XVII wieku jest Anglia.

Monarchia absolutna

Monarchia absolutna to ustrój, w którym władca skupia całą władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Przykładem monarchii absolutnej w XVII wieku jest Francja.

Unia lubelska (1569)

Pod koniec panowania Zygmunta Augusta Polska i Litwa, połączone dotąd osobą władcy, zawarły w Lublinie unię realną. Powstało jedno z największych państw ówczesnego świata, nazwane później Rzeczpospolitą Obojga Narodów.