
Ideologie XIX wieku: liberalizm, socjalizm, nacjonalizm, konserwatyzm
XIX wiek bywa nazywany „wiekiem ideologii”, ponieważ w tym czasie narodziły się wielkie systemy światopoglądowe wpływające na życie społeczne aż do naszych czasów.
XIX wiek bywa nazywany „wiekiem ideologii”, ponieważ w tym czasie narodziły się wielkie systemy światopoglądowe wpływające na życie społeczne aż do naszych czasów.
Średniowieczna kultura (poza religijną) miała charakter stanowy. Wartości i codzienne zajęcia rycerzy i mieszczan wpływały na sposób spędzania przez nich wolnego czasu.
W średniowiecznej Europie zachodniej i środkowej Kościół miał praktyczny monopol w dziedzinie nauki, kultury i sztuki, a przez to wpływał na życie codzienne ludzi wszystkich stanów.
Jednym z przejawów uniwersalizmu było podobieństwo architektury w całej Europie. Głównym „inwestorem budowlanym” średniowiecza był Kościół, dopiero od XIII/XIV wieku pojawiają się liczniejsze budynki świeckie.
Podział Polski na dzielnice spowodował liczne zmiany w dziedzinie polityki, życia społecznego i gospodarki. Były to zarówno zmiany pozytywne, jak i negatywne.
Za czasów ostatnich Jagiellonów polszczyzna zaczęła stopniowo wypierać łacinę. Wybitnymi twórcami tego okresu byli: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski i Andrzej Frycz Modrzewski.
W okresie odrodzenia powstał nowy wzór osobowy – „człowiek renesansu”, osoba o wszechstronnych zainteresowaniach i wykształceniu. Dobrymi przykładami byli sami renesansowi twórcy.
Wybuch „wielkiej wojny” tworzył dla Polaków zupełnie nową sytuację: przeciwko sobie stanęli zaborcy, dotąd zjednoczeni. Dawało to możliwość odzyskania niepodległości.
W 1917 roku Rosja przeżyła dwie rewolucje. Pierwsza, lutowa, obaliła cara. Druga, październikowa, oznaczała przejęcie władzy w Rosji przez bolszewików.
W I wojnę światową (zwaną „wielką wojną”) były zaangażowane niemal wszystkie liczące się państwa świata wraz z ich koloniami. Pojawiły się też nowe sposoby walki.
Na przełomie XIX i XX wieku narastał konflikt między europejskimi mocarstwami, którego efektem był wybuch I wojny światowej (1914).
W średniowieczu wszyscy wolni ludzie byli objęci systemem zależności lennych, czyli służby wasali seniorom, najczęściej w zamian za nadaną ziemię. Pozostała ludność była poddanymi feudałów (właścicieli dóbr ziemskich).
Jakie były najważniejsze osiągnięcia starożytności w dziedzinie filozofii, nauki i kultury?
Miasta powstawały z przekształcenia podgrodzi i osad na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Rozwojowi miast sprzyjały od XIII w. lokacje na prawie niemieckim.
Stan to wyraźnie wyodrębniona grupa społeczna, z własnymi prawami i obowiązkami. Monarchia stanowa to ustrój, w którym władzę króla ograniczają prawa i instytucje stanów.
W VII w. Arabowie przyjęli nową religię ogłoszoną przez Mahometa, a następnie stworzyli imperium obejmujące Bliski Wschód, północną Afrykę i Półwysep Pirenejski.
Do dziś korzystamy z wielu osiągnięć starożytności. Nasza cywilizacja (zachodnia, zwana też łacińską) opiera się na greckiej filozofii, rzymskim prawie i chrześcijańskiej etyce, a także na języku łacińskim.
Pierwsze cywilizacje powstawały w tzw. Żyznym Półksiężycu, w dolinach wielkich rzek. Natura miała wpływ nie tylko na życie ludzi, ale i na sposób kształtowania się państw.
W V w. n.e. upadło cesarstwo zachodniorzymskie. Wydarzenie to uznawane jest za koniec epoki starożytnej i początek średniowiecza.
Od około 10-4 tys. lat p.n.e. ludzkość zaczęła przechodzić z koczowniczego na osiadły tryb życia. To przełomowe zjawisko nazywamy rewolucją neolityczną.
Czas w historii liczymy w latach, stuleciach (wiekach) i tysiącleciach. Czasem, gdy mówimy o wydarzeniach szczególnie ważnych podajemy także daty dzienne (dzień, miesiąc i rok).
W 1385 r. Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie połączyły się unią personalną. Zapoczątkowało to wielowiekowy związek Polski i Litwy.
Źródłem historycznym nazywamy każdy zachowany przejaw działalności człowieka. Źródłem nie jest więc na przykład kość dinozaura (chyba, że znaleźlibyśmy na niej ślady człowieka, co byłoby prawdziwą rewolucją w nauce :-)).
W 966 roku książę Mieszko I przyjął chrzest. Zapoczątkowało to chrystianizację naszego kraju, dlatego wydarzenie to określa się też jako „chrzest Polski”.